[Svedos]

Lotniczy zegar pokładowy typu ACzS-1

Producent Czelabińska Fabryka Zegarów MOLNIJA


Przeznaczenie
Zegar przeznaczony jest do wyświetlania aktualnego czasu w godzinach i minutach, pomiaru czasu lotu w godzinach i minutach oraz pomiaru krótkich odcinków czasu do 30 minut w minutach i sekundach.

Ważne

Zegarki z indeksem:

K na tarczy przeznaczone są do oświetlenia światłem czerwonym

B - ma fluorescencyjne (luminescencyjne) wskazówki i oznaczenia



Dane techniczne

Wymiary gabarytowe, mm 85x91,4x91,4
Waga zegarka, 655 gram
Czas pracy zegara w dniach -3 dni
Dobowe dokładność zegara przy temperaturze +20±5 stopni C, s ±20
Liczba kamieni 26
Napięcie zasilania grzejnika elektrycznego DC 27 V ± 2,7 V
Rezystancja grzałki elektrycznej, 50 ± 2 Om
Zegarek podejmuje pracę po wykonaniu dwóch pełnych obrotów lewej koronki.





Budowa zegara



Zegarek ACzS-1M składa się z trzech mechanizmów:
a) mechanizmu konwencjonalnego zegarka mechanicznego służącego do odliczania aktualnej godziny;
b) mechanizm stopera do pomiaru i liczenia krótkich okresów czasu;
c) mechanizm czasu lotu wskazujący czas przelotu statku powietrznego.
Wszystkie trzy mechanizmy posiadają połączenie kinematyczne w postaci układu dźwigniowego i napędzane są z dwubębnowej przekładni naciągu mechanizmu zegarowego.
Mechanizm zwykłego zegarka pracuje w trybie ciągłym, ale mechanizmy pomiaru czasu lotu i stopera można włączać i wyłączać, czyli mechanizmy te mogą działać osobno lub jednocześnie.
Zegarek zamknięty jest w obudowie wyposażonej w grzałkę elektryczną z termostatem.
Do pomiaru czasu używa się tarczy, która posiada trzy skale:
1) dużą skalę główną wyskalowaną w trybie 12 godzinnym, która służy do odliczania czasu pracy zegara w godzinach i minutach oraz czasu działania stopera w sekundach;
2) małą górną skalę do zliczania czasu lotu w godzinach i minutach opisaną jako „Czas lotu - Время полета”
3) małą dolną skalę do odliczania minut stopera opisaną jako „sec - сек”

Na górnej małej skali czas lotu umiejscowione jest kwadratowe okienko sygnalizacyjne wskazujące aktualny stan zegara.

Otwór sygnalizacyjny w tarczy:

czas lotu włączony (czerwony),

czas lotu zatrzymany (czerwono-biały),

czas lotu wyzerowany (biały)


Sterowanie zegarkiem odbywa się za pomocą dwóch przycisków/pokręteł/koronek:
lewy (czerwony) służy do nakręcania zegarka, przesuwania wskazówek, uruchamiania, zatrzymywania oraz ustawiania wskazówek mechanizmu czasu lotu na zero;
prawy (пуск - początek)) - przeznaczony do uruchamiania i zatrzymywania zegara; uruchamiania, zatrzymania i powrotu do zerowych wskazówek stopera.



Mechanizm zegara


Gdy mechanizm jest uruchomiony, wskazówki godzin i minut poruszają się w sposób ciągły.
Mechanizm składa się z dwóch bębnów sprężyn naciągowych, napędu kół, wychwytu i układu oscylacyjnego (balansu).
Częścią mechanizmu jest układ nastawczy i naciągowy służący do nakręcania zegarka i ustawiania wskazówek.
Zegar nakręca się obracając lewą koronkę w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Koronka nie obraca się w odwrotnym kierunku to znaczy nie ma biegu jałowego. Pełne naciągnięcie sprężyn zapewnia działanie mechanizmu przez trzy dni.
Aby zapewnić dokładność chodu i wskazań należy zegar nakręcać raz na dwa dni.


Praca układu naciągu (rys.4)

Lewa Koronka (9) obraca się wraz z małym kołem naciągu osadzonym na wale (10). Zęby małego koła naciągu, obracające koło naciągu bębna (2) zamontowane na kwadracie wału bębna (12) i przenoszą obrót na wał bębna.
Wał bębna nawija sprężynę główną (1). Zapadka zapobiega obrotowi wału bębna w przeciwnym kierunku. Obrót koła naciągu drugiego bębna odbywa się z koła naciągu (2 )pierwszego bębna przez koło pośrednie.

Praca układu nastawczego (rys4.)

Po wyciągnięciu lewej koronki (9) do końca zatrzask (11) wchodzi swoim końcem do rowka wałka i unieruchamia go w tym położeniu. Podczas obracania koronką wałek obraca koło przekładniowe (8), obracające koło minutowe (3). Przez nie obrót przekazywany jest do koła wskazówki minutowej (4), połączonego ciernie z trzpieniem koła centralnego. Obrót koła osi godzinowej (5) jest przekazywany z zębów koła minutowego (3). Na osi koła godzinowego umieszczona jest wskazówka godzinowa (7), a na górnej części osi minutowej – wskazówka minutowa (6).



Mechanizm czasu lotu (rys.5)

Działanie mechanizmu czasu lotu wyznaczają trzy położenia mostka sygnalizacyjnego.
Pozycja I – start. Otwór sygnalizacyjny w tarczy czas lotu włączony (czerwony)




Po naciśnięciu lewej głowicy dźwignia spustowa 1 mechanizmu zliczającego, poruszając się, obraca koło kolumnowe 2 o jeden ząb zapadkowy. W tej pozycji, jak w każdej innej, koło kolumnowe jest unieruchomione sprężyną 3. Dźwignia rozrusznika powraca do pierwotnego położenia za pomocą sprężyny spiralnej 4. Po obróceniu koła kolumnowego dźwignia czasu lotu 5 zeskakuje z kolumny koła i pod działaniem sprężyny 6 wpada w zagłębienie. Obracając się na śrubie 7, dźwignia sprzęga koło 8 i tryb 9 z kołami minut (10) i godzin (11).
Jednocześnie kolumna koła kolumnowego, naciskając występ młotka (12), podnosi go z wnęki na kolumnę (pierwsze podniesienie młotka) i odsuwa od serc (13) i 14. Zaczynają się serca obracać się wraz z kołami minutowymi i godzinowymi czasu lotu. Mechanizm czasu lotu zaczyna działać.
Pozycja II – zatrzymanie. Otwór sygnalizacyjny w tarczy czas lotu zatrzymany (czerwono-biały)
Po drugim naciśnięciu lewej głowicy dźwignia spustowa (1) poruszając się, obraca koło kolumny (2) o kolejny ząb zapadkowy. W tym przypadku dźwignia czasu lotu (5), unosząca się z wgłębienia na kolumnę i obracająca się wokół śruby (7), odłącza koło (8) i tarczę (9) od sprzężenia z kołami minut (10) i godzin (11).
Jednocześnie młotek (12) wraz z mostkiem sygnalizacyjnym (15), obracając się wokół osi (16), zostaje podniesiony przez drugi występ na kolumnę koła kolumnowego (drugie podniesienie młotka).
Mechanizm czasu lotu zatrzymuje się.
Pozycja III - powrót wskazówek. Otwór sygnalizacyjny w tarczy czas lotu wyzerowany (biały)


Po trzecim naciśnięciu lewej głowicy dźwignia spustowa (1) poruszając się, obraca koło kolumny (2) o kolejny ząb zapadkowy. W tym przypadku dźwignia czasu lotu (5) przesuwa się wzdłuż kolumny koła kolumnowego i nie zmienia swojego położenia. Młotek (12) wraz z mostkiem sygnalizacyjnym (15) zeskakuje z kolumny i pod działaniem sprężyny (17) wpada do wnęki koła kolumny, uderzając w serca (13)-minutowe i (14)-godzinne. Serca zaczynają się obracać pod wpływem siły młotka i wraz ze wskazówkami minutowymi i godzinowymi czasu lotu powracają do pozycji zerowej.





Mechanizm stopera (rys.6)

O działaniu mechanizmu stopera decydują trzy położenia.
Pozycja I – start.
Po naciśnięciu prawej koronki dźwignia startowa (18), poruszając się, obraca koło kolumny (8) o jeden ząb zapadkowy. Koło kolumny jest ustalane na pozycji za pomocą sprężyny (10). Dźwignia startowa powraca do pierwotnego położenia za pomocą sprężyny (17).
Po obróceniu koła kolumnowego mostek dźwigni stopera (4) i dźwignia wahliwego drążka (11) wyskakują z kolumn i pod działaniem sprężyn (5) i (13) wpadają w zagłębienia koła kolumnowego, sprzęgając koło (1) z drugim kołem chronografu (2) i koło wahliwe (14) z kołem chronografu minutowego (16).
Jednocześnie kolumna koła kolumnowego, naciskając występ młotka (9), podnosi go z wnęki koła na kolumnę. Młotek obracając uwalnia serca (15) i (3), które wraz z kołem minutową i sekundową chronografu zaczynają się obracać.
Mechanizm stopera zaczyna działać.
Hamulec (6) znajdujący się na kolumnie koła kolumnowego ślizga się po nim, pozostając w tym samym położeniu.
Pozycja II – zatrzymanie mechanizmu.
Po ponownym naciśnięciu prawej głowicy spustowej dźwignia spustowa 18 ponownie obraca koło kolumny o jeden ząb, co z kolei wraz ze swoimi kolumnami podnosi dźwignię stopera 4 i dźwignię wahacza 11 z wnęki do góry, a tym samym odsuwa koło 1 od koła 2 i tarczę wahliwą 14 od koła 16.
Przenoszenie obrotu na wskazówkę sekundową i minutową zostaje zatrzymane. Hamulec 6, również sterowany kołem kolumnowym, ustala wskazania sekundnika i chroni go przed przypadkowym przesunięciem, gdy stoper jest wyłączony, a także chroni wskazówkę przed przesuwaniem się i ślizganiem na skutek wibracji. Zarówno hamulec 6, jak i podwójny młotek 9 działają pod działaniem sprężyn 7 i 12 i zapewniają hamowanie oraz przywracają wskazówkę stopera do zera, gdy koło kolumny znajduje się we wgłębieniu.
Pozycja III - zerowanie.
Przy kolejnym, trzecim naciśnięciu prawej koronki, dźwignia spustowa (18) ponownie obraca koło kolumnowe o jeden ząb, zapewniając w ten sposób taki układ wzajemnie połączonych części, w którym hamulec (6) jest usuwany z koła (2), a podwójny młotek wpadający do wnęki pod działaniem sprężyn (7) i (12) uderza w serca i przywraca wskazówki stopera do zera.

Grzejnik elektryczny

Grzejnik elektryczny służy do utrzymywania temperatury roboczej w godzinach w temperaturze otoczenia poniżej +5 stopni C. Jest przeznaczony na prąd stały o napięciu 27 woltów z dopuszczalną odchyłką ±2,7 wolta. Rezystancja grzejnika elektrycznego mieści się w zakresie 50 omów ±2 omów.
Grzejnik elektryczny składa się z drutu nichromowego o przekroju 0,16 mm, nawiniętego na płytki mikowe i izolowanego mikowymi przekładkami. Płytki mocuje się do osłony grzejnika poprzez zagięcie końcówek. Osłona grzejnika mocowana jest do podstawy grzejnika za pomocą dwóch zacisków. Jeden pin jest podłączony do śruby i jest bezpośrednio podłączony do instalacji; drugi pin jest podłączony do termostatu i przez niego druga śruba jest również podłączona do instalacji
Termostat służy do włączania nagrzewnicy elektrycznej, gdy temperatura w zegarze spadnie poniżej +5 stopni C i wyłączania nagrzewnicy elektrycznej, gdy temperatura wzrośnie powyżej +25 stopni C, zapobiegając w ten sposób przegrzaniu mechanizmu.



Instrukcja obsługi



Nakręcanie zegarka

Nakręć zegarek, obracając lewą koronkę w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, aż do zatrzymania.
Nie należy wywierać nadmiernej siły na koronkę pod koniec nakręcania sprężyny, gdyż może to spowodować jej pęknięcie.

Ustawianie wskazówek

Aby ustawić wskazówki, należy maksymalnie wyciągnąć lewą koronkę i obracając ją w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, ustawić godzinę.
Wskazówki należy zmienić wyłączając najpierw mechanizm czasu lotu, tj. gdy w otworze sygnałowym tarczy widoczny jest kolor biały.

Ustawianie aktualnego czasu

Ustawianie aktualnego czasu czasu należy wykonać w następujący sposób:
a) zatrzymać zegarek przekręcając prawą koronkę w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara;
b) naciskając prawą koronkę, wyzeruj wskazówkę sekundową i minutową stopera;
c) ustawić wskazówki minutowe i godzinowe na dokładną godzinę (patrz punkt 2);
d) po zsynchronizowaniu czasu z zegarem wzorcowym, obróć prawą koronkę w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, aby uruchomić zegarek.
W przypadku używania zegarka w temperaturach poniżej +5 stopni C, przed ustawieniem wskazówek na dokładną godzinę należy włączyć grzałkę elektryczną i rozgrzać zegarek przez 5 - 7 minut.

Korzystanie z przycisków sterujących

I. Aby uruchomić mechanizm czasu przelotu, naciśnij lewą koronkę (czerwona). W otworze tarczy pojawia się czerwony sygnał.
II. Aby zatrzymać mechanizm czasu lotu, naciśnij lewą koronkę. W otworze tarczy widoczny jest czerwono-biały sygnał.
III. Aby przywrócić wskazówki mechanizmu lotu do pozycji zerowej, naciśnij lewą koronkę. W otworze tarczy widoczny jest biały sygnał.
Działanie mechanizmu czasu lotu zegarków przeznaczonych do pracy w oświetleniu „czerwonym światłem” i posiadających indeks K na tarczy wyznaczają trzy położenia mostka sygnalizacyjnego, pomalowanego białą i szarą farbą.
I. Aby uruchomić mechanizm czasu przelotu, naciśnij lewą koronkę. W otworze tarczy pojawia się szary sygnał.
II. Aby zatrzymać mechanizm czasu lotu, naciśnij lewą koronkę. W otworze tarczy widoczny jest szaro-biały sygnał.
III. Aby przywrócić wskazówki mechanizmu lotu do pozycji zerowej, naciśnij lewą koronkę. W otworze tarczy widoczny jest biały sygnał.
Uruchomienie, zatrzymanie stopera oraz powrót wskazówki sekundowej i minutowej do pozycji zerowej odbywa się poprzez kolejne naciśnięcie prawej koronki.

Regulacja zegara

Jeżeli zegar się spóźnia, należy przesunąć regulator wzdłuż skali w stronę znaku (+), jeżeli zegar się spieszy, to w stronę znaku (-) (rys. 8).
Przesunięcie regulatora o jedną działkę skali powoduje zmianę dokładności chodu o 15 sekund na dobę. Zegar należy wyregulować, jeśli jego dokładność dobowy przekracza ±20 sekund.



Na podstawie dokumentacji fabrycznej z wykorzystaniem materiałów foto z internatu opracował Sylwester Szwedo

[Odin]

Czapki z głów!
Kawał dobrego opracowania

[Thomas666]

dzięki!

Mam 3 szt., to pewnie kiedyś się przyda.