Powszechnie uznaje się, że przed wojną zegarki naręczne w Polsce nie były produkowane. Co innego budziki czy zegary stojące. Jednak zachowało się sporo tych pierwszych z polskimi nazwami. Były to najczęściej nazwiska zegarmistrzów (salonów jubilerskich), którzy je u nas sprzedawali. Podejrzewam też, że przynajmniej w niektórych wypadkach tu też dokonywał się montaż .
W czasie, gdy interesowałem się tym tematem spotkałem się z następującymi nazwiskami (podaję według miejsca siedziby):
Bielsko
J. Hass, Rudolf Christ (właśc. Bcia Englert) (ul. Jagiellońska 4), I.(Izaak?) Klipsztein, Hugo Huppert (Biała nie wiadomo czy sygnował czy tylko sprzedawał inne marki), DEWA,
Bydgoszcz
B. Grawonder (ul. Dworcowa 30), J. Środziński (ul. Batorego 5), Józef Lis ul. gdańska 59
Czersk
F. Staniszewski
Częstochowa
Aleksy Kowacki, B. Glicner
Gdańsk
J[ulian]. Lisinski
Gniezno
A. Galczewski
Hrubieszów
Farnciszek Żminda
Jarocin
Kempiński T. Rynek 18
Katowice
„Chronos” (ul. 3 maja 18)
Stiller Emil (wł. A. Garczarczyk), ul. 3-go maja 36
Weiss ul. Maryacka 2
Konin
T. Czajsner
Koronowo
Czajkowski E.
Kraków
A. Sulikowski, Józef Płonka, M. Ruebner, L. Kowalski (Sukiennice l.? 18), Stanisław Matuszyński (Sukiennice 10), Józef Cyankiewicz (ul. Sławkowska), ?Marceli Bojarski, Leon Holzer, Bogdan Strojny (ul. Sławkowska od 1941r.), W. Limanowski, H. J. Tetebaum (Stradom 10), Władysław Dowgiałło (Floryańska 19), Eichner B.
Krotoszyn
M. Szczepaniak
Lipine (Lipiny–dzieln. Świętochłowic)
B. Jeziorski, Masalski ul. Bytomska 42 (wtedy obowiązywała już nazwa Lipiny)
Lublin
W. Piotrowski ul. Lubartowska, (Bracia) Kempisty, F. Sokołowski
Lubliniec
Franciszek Mizgalski („Rynek”)
Lwów(Polecam na KMZiZ cały temat o zegarach i zegarmistrzach ze Lwowa. Tu podaję tylko te nazwiska, o których wiem, że były umieszczane na zegarkach)
Jan Seltenreich, Dąbrowski Julian ul. Hetmańska 4, Stanisław Woźniak ul. Akademicka 8, Jan Suchecki – następca St. Woźniaka?sygnował?, D. Majewski, M.Siermontowski, Wilhelm Penther, Józef Weiss,
Łowicz
J. Lipski (ul. Zduńska 21)
Łódź
Jan Placek ul. Brzezińska 10, J. Bursztyn (ul. Główna 53), L. Chmielewski, H. Russak (istniało też "H. Russak dawniej L. Chmielewski"), Władysław Wrzesiński (ul. Piotrkowska 309), Lorje Sz. 1-sza Aleja 9, B. Kowalski,
Miechów
A. Cielontko
Nowa Wieś
P. Kmieciak
Ostrów Wielkopolski
E. Bukowiecki
Poznań
E. Bamber (ul. Półwiejska 38), Gąsiorowski Jan Berwińskiego 1, S. Własny
Pszczyna
F. Jakubowski (ul. Wolności 1)
Radomsko
Stycki B. ul. Reymonta ?2
Rybnik-Wodzisław
Łukaszczyk. I.?
Łukaszczyk. L.
Rydułtowy-Pszów
Wiktor Szostek
Sanok
I. Hirschfeld
Siedlce
Rybak D. ul. Piłsudskiego 44
Skierniewice
Feffer E.
Skole
Arnold Rechtschaffner, Markus Rechtschaffer
Sosnowiec
I. Manela („vis-à-vis Dworca”)
J. T. Jakubiński ul. Modrzejowska 39
Stanisławów
M. Jaeger,
Stargard
I. Kotowski (?Kitowski),
Szczakowa
Adam Rosenstock,
Środa
Z. Owsiński
Tarnów
Herman Schächter (ul. Mościckiego 21)
Zucker E. (Targowa 2)
Knobloch M., Krakowska 18
Tomaszów Mazowiecki
Szajewicz M. Kościuszki 25
Toruń
Cz. Lipczyński ul. Królowej Jadwigi 18, K. Bibik, Strehlau Fr. ul. Rabiańska 4
Warszawa
Fr. Dąbrowski, Goldsztein R. (ul.Chłodna 62), W. Grabau, Gebruder Fortwangler ul.Okopowa, Z. Jeznacki, Walery Mayzel (Marszałkowska 72), Adolf Modro (ul. Marszałkowska), Teodor Galecki, Ludwik Maurycy Lilpop (ul. Senatorska od 1878 do 1905 potem ul. Wierzbowa), Pazderski J., Poznanski, Pozzi i Czernik, D. Śliwa (ul. Marszałkowska) 69, A[ugust]. Wamt Senatorska 26 (działał 1870-1890), Ferdynand Woroniecki,Jan Zegrze, Bogusław Sarnecki ul. Złota 14
Wilno
W. Jurewicz ul. Mickiewicza 4
Września
I. Krantz
Wągrowiec
Golniewicz „wł. K. Strzelecki" M. Piłsudskiego 11, R. Zborowski
Zakopane
Krespolski Antoni
Zawiercie
H. Goldszer (ul. Marszałkowska 16)
?????
J. Wapiński
Możemy wspólnie uzupełniać tę listę. To jak, pomożecie?
Jeśli znacie jakieś dalsze, proszę zgłaszajcie je śmiało. Być może gdzieś zachowały się też opowieści o miejscowych zegarmistrzach pracujących przed wojną.
Na początek przedstawiam zegarek z mojego awatara: mój ziomek, W. Piotrowski na mechanizmie od Kurth Freres (tych od Certiny).
Ciekaw jestem, czy nr 16 na wewnętrznej stronie koperty to nr seryjny nadany w Polsce, czy może coś innego? Sam zegarek chodzi bardzo przyjemnie i czasem zakładam go do pracy. Pasek to jaszczurka vintage od kumotra Z_bych, nabyty po forumowej cenie - dziękuję
[/b][/b]
